Myślę, że wielu z nas założyło kiedyś konto w banku, a potem zupełnie zapomniało o jego istnieniu. Pewnie niewielu z nas wie również, że zakładając konto, możemy – podobnie jak w przypadku funduszy emerytalnych – złożyć dyspozycję wkładem na wypadek śmierci.
Nie należy też do rzadkości sytuacja, kiedy ktoś z naszych bliskim zmarł, a my – jako spadkobiercy – nie posiadaliśmy szczegółowej wiedzy co do numerów rachunków i nazw banków, w których spadkodawca miał zgromadzone pieniądze, co uniemożliwiło nam lub znacznie utrudniło pobranie środków pieniężnych.
Nagminnie pojawiające się problemy związane z ww. sytuacjami były impulsem dla ustawodawcy, żeby poszukać rozwiązania, które miałoby służyć zwykłym obywatelom, często gubiącym się w zawiłych procedurach stosowanych przez banki.
Wyrazem tego dążenia jest nowelizacja ustawy Prawo bankowe.
Nowelizacja została przyjęta przez Sejm niemal jednogłośni – za jej przyjęciem było 419 posłów, trzech posłów niezrzeszonych wstrzymało się od głosu, a żaden z posłów nie był przeciw.
W związku z tym, że przyjęte przepisy nakładają szereg obowiązków na banki, wejście w życie ustawy zostało odłożone do dnia 1 lipca 2016 r.
Jak wynika z informacji zamieszczonej na stronie Sejmu, celem nowelizacji jest:
uregulowanie spraw związanych z rachunkami nieaktywnymi, tzw. „rachunki uśpione”, na których w ciągu dwóch lat nie dokonano żadnych obrotów poza dopisywaniem odsetek, a także wprowadzenia rozwiązań, które ułatwią następcom prawnym uzyskanie wpłat należnych im z tytułu spadkobrania środków pieniężnych znajdujących się na tych rachunkach.
Zmiany w prawie bankowym – obowiązek informowania o wszystkich posiadanych rachunkach
Po 1 lipca 2016 r. banki będą zobowiązane utworzyć Centralną Informację o Rachunkach.
Będzie to baza zawierająca informacje o:
- rachunkach bankowych danej osoby (w tym o rachunkach wspólnych)
- rachunkach bankowych wygasłych z powodu nie korzystania z nich przez posiadacza
- rachunkach bankowych prowadzonych w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub w tzw. SKOK-ach.
Wskazać należy, że dostęp do danych zgromadzonych w Centralnej Informacji o Rachunkach będzie miał posiadacz rachunku oraz jego spadkobierca.
Z wnioskiem o wydanie informacji trzeba będzie wystąpić do dowolnego banku.
Bank będzie miał obowiązek udzielić informacji niezwłocznie.
Udzielenie takiej informacji może wiązać się z koniecznością poniesienia opłaty, ale ustawa stanowi, że nie może to być większa opłata, niż koszt wygenerowania informacji (kilka, kilkanaście złotych?).
Podkreślenia wymaga, że w zbiorczej informacji znajdą się następujące informacje:
- wskazanie banku, który prowadzi lub prowadził rachunek
- numery rachunków
- informacje, czy rachunki nadal są prowadzone.
Nie będzie tam informacji o stanie rachunków – tego, po otrzymaniu informacji o banku i o numerze prowadzonego rachunku będzie można się dowiedzieć w placówce bankowej konkretnego banku.
>>> Czy spółka jawna może powstać i funkcjonować z karanym wspólnikiem?
Przyjęcie takiego rozwiązania należy ocenić bardzo pozytywnie.
W mojej ocenie uzyskanie informacji o rachunkach bankowych może być przydatne nie tylko dla ich posiadaczy i spadkobierców posiadaczy, ale także – w niektórych sytuacjach – dla osób, które są stronami sporów sądowych.
Wykorzystanie wydruku z Centralnej Informacji o Rachunkach może być szczególnie przydatne np. w sprawach alimentacyjnych czy w sprawach o wyjawienie majątku, jeżeli powstaną wątpliwości dotyczące rzetelności informacji przekazywanych przez stronę przeciwną – po 1 lipca 2016 r. strona będzie mogła, na podstawie art. 187 § 3 pkt 3 k.p.c. w zw. z art. 208 § 1 pkt 5 wnosić do Sądu, żeby zobowiązał stronę przeciwną do dostarczenia na rozprawę wydruku z Centralnej Informacji o Rachunkach, a następnie wnosić o zobowiązanie strony przeciwnej do dostarczenia wyciągu z rachunków bankowych wskazanych w tym wydruku.
Taki zabieg może pomóc wykazać, że strona przeciwna dysponuje środkami pieniężnymi, do których nie chce się przyznać i skłonić ją do dobrowolnej zapłaty, ew. do zawarcia ugody.
Wygaszanie uśpionych rachunków
Nowelizacja wprowadza postanowienie, że rachunek bankowy zostaje zamknięty:
a) z dniem śmierci posiadacza rachunku
b) po upływie 10 lat od wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku (np. skierowania do banku polecenia wypłaty środków pieniężnych z tego rachunku, skorzystania z karty płatniczej np. w celu wypłaty gotówki czy sprawdzenia salda rachunku).
Dodatkowo, po upływie 5 lat od dnia wydania ostatniej dyspozycji bank będzie zobowiązany wystąpić do Ministra Spraw Wewnętrznych z wnioskiem o udzielenie informacji, czy posiadacz rachunku żyje, a w razie ustalenia śmierci posiadacza rachunku, bank będzie zobowiązany poinformować o tym fakcie osoby uprawnione do pobrania kwot, zgodnie ze złożoną dyspozycją na wypadek śmierci posiadacza rachunku.
Postanowienie o wygaszaniu uśpionych rachunków bankowych stanowi uzupełnienie obecnie obowiązującego art. 60 Prawa bankowego, który stanowi, że rozwiązanie umowy rachunku bankowego następuje po dwóch latach od dnia ostatniej aktywności, jeżeli w ciągu tego czasu nie dokonano na rachunku żadnych obrotów.
Podkreślam jednak, że przepis art. 60 ma dwie słabości, których nowy przepis mieć nie będzie, a które powodują, że obecny art. 60 rzadko ma zastosowanie.
>>> Czym jest zarząd powierniczy? I w jaki sposób pomoże Ci legalnie optymalizować należności podatkowe na Malcie?
Niedostatki obecnego art. 60 Prawa bankowego są następujące:
- po pierwsze umowa rachunku bankowego może wyłączyć stosowanie tego przepisu (a jak powszechnie wiadomo, wzory umów są tworzone przez banki, zaś zwykły konsument zazwyczaj ich w ogóle nie czyta, a nawet gdyby czytał, nie rozumie ich treści)
- rachunek nie może być zamknięty, jeśli stan rachunku przekracza kwotę minimalną określoną w umowie (i, oczywiście, kwota ta jest ustalana przez sam bank).
Tym samym wprowadzenie do ustawy nowego artykułu 59a należy ocenić bardzo pozytywnie.
Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci
Obecnie posiadacz rachunku bankowego może polecić bankowi, aby w razie swojej śmierci Bank dokonał wskazanym uprzednio przez zmarłego osobom wypłaty pieniędzy z rachunku (art. 56 Prawa bankowego).
Osobami, które po śmierci posiadacza rachunku mogą otrzymać wypłatę pieniędzy, są osoby najbliższe, tj. małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki) oraz rodzeństwo.
Do wypłacenia przez bank pieniędzy nie jest konieczne legitymowanie się dokumentami potwierdzającymi spadkobranie – wystarczający jest akt zgonu właściciela rachunku.
Kwota, która może zostać w tym przypadku wypłacona, nie może przekraczać kwoty ok. 82 tys. zł, niezależnie od liczby osób uprawnionych.
Kwota ta nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.
Wskazać jednak należy, że obecnie niewiele osób składa stosowną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a przyczyną takiego stanu rzeczy w znacznej ilości przypadków jest brak wiedzy o takiej możliwości.
Nie złożenie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci prowadzi zaś do tego, że ich podjęcie jest możliwe dopiero po przeprowadzeniu postępowania spadkowego, co w polskich realiach może trwać nawet kilka lat.
Nowelizacja Prawa bankowego nakłada na bank obowiązek poinformowania posiadacza rachunku o możliwości wydania przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.
>>> Jak kształtuje się współwłasność wspólników w spółce cywilnej w przypadku dochodzenia wierzytelności jednego ze wspólników?
Informacja ta ma być przekazywana przy zakładaniu rachunku bankowego i ma być przekazana w zrozumiały sposób.
Posiadacz rachunku będzie także podawał dane kontaktowe osób uprawnionych, tak aby bank mógł się z nimi skontaktować w razie śmierci posiadacza rachunku.
Kolejnym, nowym obowiązkiem banku, będzie konieczność poinformowania uprawnionych osób o możliwości wypłaty określonej kwoty.
Bank będzie miał taki obowiązek wykonać niezwłocznie po tym, jak poweźmie informację o śmierci posiadacza rachunku.
Rozwiązanie to ma na celu zmianę obecnego postępowania banków, które nie informują klientów o możliwości udzielenia dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, a następnie po uzyskaniu informacji o śmierci posiadacza rachunku przenoszą pieniądze na nieoprocentowane konto i zaprzestają wypłacania należnych odsetek.
Zmiany w prawie bankowym – ocena i podsumowanie
Wszystkie opisane powyżej zmiany ocenić należy bardzo pozytywnie.
Ewidentne jest, że przedmiotowa nowelizacja ma na celu ochronę rzeczywistego interesu posiadaczy rachunków bankowych i ukrócenie niejednokrotnie nieprawidłowego postępowania banków.
Szkoda tylko, że na ich wejście w życie będziemy musieli poczekać aż pół roku.
Zdjęcie Paul Fiedler pochodzi z Unsplash
***
Koniec służby kontraktowej w wojsku
23 kwietnia 2022 roku weszła w życie ustawa o obronie Ojczyzny. Zastąpiła wcześniejsze przepisy zebrane w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej.
Jedną z najważniejszych zmian jest koniec służby kontraktowej w wojsku. I właśnie tym tematem zajmiemy się w niniejszym artykule.
Odpowiemy także na pytania jak wygląda przejście z kontraktu na żołnierza zawodowego oraz co musisz zrobić w sytuacji, gdy jesteś żołnierzem na kontrakcie, a nie chcesz być żołnierzem zawodowym [Czytaj dalej…]
